Koncepcja klastrów jest szeroko rozpoznana w wielu krajach na całym świecie. Wśród najbardziej znanych można wyliczyć sektor produkcji półprzewodników i technologii informatycznych w Dolinie Krzemowej, przemysł komputerowy i informatyczny w Cambridge, czy przemysł teleinformatyczny i chemiczny w Lombardii.

Według M. Portera klaster to „geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale również współpracujących”. W klastrach rozpowszechniona jest współpraca pomiędzy firmami oraz uniwersytetami i centrami badawczymi. W Unii Europejskiej rozwój klastrów stanowi podstawowy element planowania w zakresie polityki przemysłowej należących do niej krajów. Ma to istotny wpływ na stabilny rozwój regionów.

W Polsce badania klastrów były podejmowane przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową (IBnGR).

Obecnie Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego bierze udział w międzynarodowym projekcie pod tytułem Rozwój Klastrów Przemysłowych, finansowanym z Programu Interreg III B. Liderem projektu jest włoski region Lombardia, który ma duże doświadczenie w analizie i funkcjonowania klastrów. Pozostali partnerzy to: Region Emilia Romagna, San Daniele del Friuli area, Regione Abruzzo, Regione Marche, Austria, Węgry, Rumunia, Bułgaria i Czechy. Głównym celem projektu jest identyfikacja potencjalnych klastrów w wybranych krajach Europy Wschodniej, oraz stworzenie warunków na ich rozwój. Towarzyszyć temu będzie analiza istniejących narzędzi i programów wspierających rozwój przedsiębiorczości w oparciu o doświadczenia włoskie, ukierunkowana na stworzenie koncepcji organizacji, promocji i rozwoju klastrów w wojewóztwie podlaskim. Jednak bezpośrednia pomoc i efekty projektu skierowane są do firm z wybranych branż przemysłowych.

Realizacja celów projektu odbywa się w oparcie o cztery grupy działań.

1. Działania z pierwszej grupy służą przeprowadzeniu analizy identyfikującej branże przemysłowe, które mogę tworzyć potencjalne klastry, oraz dokonanie oceny ich konkurencyjności.

2. Jednym z celów działań z grupy drugiej jest stworzenie bazy danych o firmach ze zidentyfikowanych klastrów. Drugim celem grupy jest zawiązanie międzynarodowych porozumień o współpracy z jednej strony pomiędzy firmami z wybranych klastrów z drugiej strony pomiędzy instytucjami, które będą zainteresowane ich wspieraniem.

3. Niemal równolegle z działaniami grupy 1 i 2 realizowane są działania grupy 3, która ma za zadanie stworzenie internetowego portalu biznesowego. Portal będzie stanowił forum wymiany doświadczeń i informacji biznesowych dotyczących możliwości współpracy z innymi firmami oraz instytucjami otoczenia biznesu krajowymi i zagranicznymi. Zamieszczone oferty kooperacyjnej firm, będą przetłumaczona na kilka języków obcych.

W ramach tej grupy w jednym z krajów Europy Wschodniej przeprowadzony zostanie również pilotażowy polegający na opracowaniu studium wykonalności dla centrum rozwoju klastrów.

4. Czwarta grupa wyposażona została w działania związane ze szkoleniami, konferencjami, warsztatami a także z zagranicznymi wyjazdami studyjnymi dla przedsiębiorców.

Rozpoczęcie realizacji projektu poprzedziła międzynarodowa konferencja przedsiębiorców we Włoszech w dniach 26–27 maja 2003 r., dotycząca metod identyfikacji klastrów przemysłowych oraz doświadczeń w tej dziedzinie poszczególnych krajów europejskich.

Oficjalne otwarcie projektu odbyło się na konferencji prasowej 13 czerwca w Wiedniu. W tym samym czasie miało miejsce spotkanie robocze ustalające podział pracy i odpowiedzialności na działania zawarte w projekcie.



Kolejne spotkania odbywały się już w Polsce:
·        28 lipca w Białymstoku, na którym określono 4 branże przemysłowe o potęcjanych możliwościach tworzenia klastrów.
·        5 listopada w Warszawie, dokonano ostatecznego wyboru branż przemysłowych z regionu, które otrzymają wsparcie w ramach implemantacji projektu.
·        10 grudnia w Warszawie, uzgodnio harmonogram dalszych prac nad projektem.
·        26 stycznia w Białymstoku odbyło się spotkanie grupy focusowej z udziałem, przedstawicieli firm z wybranych branż oraz instytucji okołobiznesowych (uczelnie, banki, agancje rozwoju, ośrodków doradco-szkoleniowych)

AKTUALNOŚCI

W wyniku realizacji prac grupy pierwszej, po przeprowadzonej analizie zostały wybrane dwie wiodące branże przemysłowe w regionie, które mogłyby tworzyć potencjalne klastry. Są to: przemysł mleczny i maszynowy (produkcja maszyn rolniczych).

Kolejnym krokiem w projekcie jest przygotowanie międzynarodowego portalu internetowego zawierającego dane o firmach ze zidentyfikowanych klastrów i ich oferty. W związku z tym, prosimy firmy zainteresowane współpracą w obszarze rozwoju klastrów, o wypełnienie kwestionariusza. Stanowić to będzie możliwość promocji firmy oraz nawiązania współpracy.